Magnes neodymowy - cóż to za materiał?

Skonstruowane pod koniec minionego stulecia magnesy neodymowe są od 2009 roku najsilniejszym niedrogim rodzajem magnesu stałego. Ich skuteczność, niewielki rozmiar oraz niski koszt umożliwiły wielki postęp technologii audio, w konstrukcji motorów elektrycznych i wielu pozostałych zakresach.
Neodymowe magnesy wyprodukowane są ze konglomeratu określanego jako NdFeB - neodym, żelazo i bor. Są w grupie magnesów metalicznych wykonanych z pierwiastków ziem rzadkich. Układ elektronów w pierwiastkach ziem rzadkich pozwala im generować mocne magnetyczne pole. Pierwiastki ziem rzadkich są cenne, jednak magnetyczne pola są tak skuteczne, iż wystarczy budować bardzo niewielkie magnesy, a subtelniejsze magnesy są w finalnym bilansie tańsze.
Podobnie niczym w wypadku pozostałych mocno magnetycznych materiałów, magnesy neodymowe są chrupkie, dlatego daje się im specjalną warstwę ochronną z twardszego metalu, takiego jak nikiel, lub bardziej sprężystego surowca, takiego jak plastik.
Obecnie magnesy neodymowe istnieją w rozmaitych kategoriach siły od najniższej N24 do N55. Magnes N45 będzie posiadał pole 1,25 Tesli. Zbliża się to do skuteczności magnetycznej leczniczych maszyn do rezonansu magnetycznego, które potrzebują specjalnego, wolnego od metalu wnętrza. Maszyny takie wykorzystują magnesy, które pracują z siłą około 3 Tesli.
Wszystkie materiały ferromagnetyczne tracą swój magnetyzm w rezultacie ogrzewania; temperaturę, w której niszczą macierzysty magnetyzm, nazywa się Punktem Curie. Magnesy neodymowe zatracają swoją siłę w zakresie temperatur od 80 oC do 230 oC i jest to zależne od typu magnesu. Wprawdzie najniższa temperatura jest wyższa niż temperatura pokojowa (25 stopni C), jest przecież mniejsza niż przy podobnych parametrach wielu pozostałych materiałów magnetycznych.
Magnesy neodymowe zapewniły stworzenie wysokogatunkowych słuchawek dousznych. Aby niewielka wkładka słuchawkowa miała właściwą moc, aby dźwięk brzmiał idealnie, magnesy w przetwornikach audio potrzebują mocnego pola magnetycznego. Choć słuchawki douszne funkcjonowały przed magnesami neodymowymi, nie wystarczały wszakże do odsłuchu o idealnej próbie. Niewielki rozmiar plus odpowiednia wierność odtwarzanego dźwięku dousznych wkładek wiele wniosły do sukcesu odtwarzacza MP3.
Niemało zastosowań neodymowego magnesu mają na koncie Hobbyści. Są stosowane choćby do sprzęgów w modelowych wagonach kolejowych i w napędach elektrycznych, które wymieniają napędy spalinowe w modelach samolotów, łodzi i samochodów. Rzekomo to modelarze wpadli na praktyczny koncept, żeby przymocowane do półki w warsztacie magnesy służyły jako trzymaki do narzędzi.
Silniejsze gatunki neodymowych magnesów generują określone ryzyka, o których warto powiedzieć. Dwa magnesy mogą przysunąć się wzajemnie z wystarczającą mocą, by się roztrzaskać czy nawet połamać palce, gdy ręka będzie akurat na drodze ich przyciągania. Zdarzają się połknięcia, dwa magnesy potrafią zdusić przewód pokarmowy, sprawiając ucisk i niebezpieczne skaleczenia. Mocne magnetyczne pola mogą zakłócać pracę rozruszników serca. Są jednocześnie wystarczająco silne, aby anulować informacje z nośnika na przykład z dysku lub z paska magnetycznego karty kredytowej. Neodymowe magnesy o dużych rozmiarach nie mogą być transportowane drogą powietrzną bowiem mogą utrudniać działanie nawigacyjnych urządzeń samolotu.