Magnes neodymowy - cóż to jest?

Odkryte na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia magnesy neodymowe są od 2009 roku najskuteczniejszym dostępnym typem magnesu stałego. Ich moc, mały gabaryt i niski koszt umożliwiły ogromny postęp technologii audio, w konstrukcji silników elektrycznych plus wielu pozostałych branżach.
Neodymowe magnesy zbudowane są ze konglomeratu zwanego NdFeB - neodym, żelazo oraz bor. Są w grupie magnesów metalowych wyprodukowanych z pierwiastków ziem rzadkich. Rozkład elektronów w pierwiastkach ziem rzadkich umożliwia im produkować mocne pola magnetyczne. Pierwiastki ziem rzadkich są kosztowne, jednak magnetyczne pola są tak mocne, że wystarczy tworzyć wyjątkowo małe magnesy, a subtelniejsze magnesy są w finalnym bilansie tańsze.
Identycznie jak w przypadku innych mocno magnetycznych materiałów, magnesy neodymowe są chrupkie, dlatego wzbogaca się je o specyficzną osłonę ochronną z mocniejszego metalu, takiego jak nikiel, czy mocno sprężystego materiału, takiego jak plastik.
Współcześnie magnesy neodymowe istnieją w różnych klasach siły od najniższej N24 do N55. Magnes N45 będzie osiągał pole 1,25 Tesli. Zbliża się to w tej wersji do zdolności magnetycznej medycznych urządzeń do rezonansu magnetycznego, jakie wymagają specjalnego, wolnego od metalu wnętrza. Maszyny te wykorzystują magnesy, które działają z siłą blisko 3 Tesli.
Jakiekolwiek materiały ferromagnetyczne gubią przydany magnetyzm w efekcie nagrzewania; temperaturę, w której tracą macierzysty magnetyzm, nazywa się Punktem Curie. Neodymowe magnesy zatracają własną wytrzymałość w zakresie temperatur od 80 stopni C do 230 oC w zależności od gatunku magnesu. Wprawdzie graniczna temperatura jest większa niż temperatura pokojowa (25 oC), jest wszak niższa niż przy podobnych parametrach wielu pozostałych produktów magnetycznych.
Magnesy neodymowe pozwoliły na skonstruowanie specjalistycznych słuchawek dousznych. Aby miniaturowa wkładka słuchawkowa miała wystarczającą skuteczność, aby dźwięk rozbrzmiewał doskonale, magnesy w przetwornikach audio wymagają dużego pola magnetycznego. Chociaż słuchawki douszne istniały przed magnesami neodymowymi, nie przydawały się jednakże do odsłuchu o wysokiej jakości. Niewielki rozmiar plus odpowiednia wyrazistość przetwarzanego dźwięku dousznych wkładek przyczyniły się do rozwoju odtwarzacza MP3.
Niemało wdrożeń neodymowego magnesu wymyślili Hobbyści. Są wykorzystywane nawet do sprzęgów w modelowych wagonach kolejowych i w napędach elektrycznych, które wyręczają silniki spalinowe w konstrukcjach samolotów, łodzi oraz w innych pojazdach. Rzekomo to modelarze wpadli na praktyczny koncept, żeby przymocowane do półki w warsztacie magnesy służyły jako trzymaki do narzędzi.
Silniejsze gatunki neodymowych magnesów generują pewne ryzyka, o których należałoby wiedzieć. Dwa magnesy mogą przysunąć się wzajemnie z odpowiednią mocą, by się rozłupać bądź nawet połamać palce, jeżeli dłoń będzie akurat na drodze ich przyciągania. Gdy dochodzi do połknięcia, dwa magnesy mogą ścisnąć przewód pokarmowy, sprawiając dyskomfort , a przede wszystkim niebezpieczne zranienia. Intensywne magnetyczne pola potrafią zakłócać funkcjonowanie rozruszników serca. Ich pole magnetyczne jest także wystarczająco silne, żeby skasować informacje z nośnika na przykład z paska magnetycznego karty kredytowej czy z dysku. Neodymowe magnesy o znacznych wymiarach nie mogą być przesyłane drogą lotniczą bowiem potrafią utrudniać pracę urządzeń nawigacyjnych samolotu.